آموزشگاه صالحین 72 تن شهید حزب الله

مرحله تثبیت در شجره طیبه صالحین

مراحل تربیت(2)

ثثبیت

ویژه دوره آموزشی

 شجره طیبه صالحین

پایگاه 72 تن شهید حزب الله

حوزه 257 علی ابن موسی الرضا علیه السلام

ناحیه 18 حضرت مسلم ابن عقیل علیه السلام

سپاه محمد رسول الله تهران بزرگ 

معاونت تربیت و آموزش سازمان بسیج مستضعفین

فهرست مطالب

مقدمه: 3

1. تعریف تثبیت. 4

2. منظور از تثبیت. 4

3. هدف تثبیت. 4

4. ضرورت و اهمیت تثبیت. 4

5. برنامه‌های مرحله تثبیت. 4

6. مهارت‌های ویژه سرگروه در مرحله تثبیت. 13

7. عوامل مؤثر در مرحله تثبیت. 16

8. ویژگی‌های متربیان در پایان مرحله تثبیت. 16

مقدمه:

پس از پایان مرحله جذب و دعوت از متربیان به منظور عضویت در حلقه‌های تربیتی، و با حضور متربیان در مسجد، بسیج و برنامه‌های آن‌ها، مرحله تثبیت آغاز می‌گردد. سرگروه با برقراری ارتباط صمیمانه با متربیان در مرحله جذب و ایجاد انگیزه حضور در برنامه‌های تربیتی و آماده‌سازی آنها، با ورود به این مرحله و انجام برنامه‌های مشخص شده در آن، زمینه‌های ارتباط مستمر اعضا با حلقه را فراهم می‌نماید.

با توجه به اینکه برنامه‌های مرحله تثبیت از حجم کمی و کیفی بیشتری برخوردار بوده و در سطح بالاتری ارائه می‌گردد، لذا باید دقت شود، شاخص‌های تعیین شده متربیان در پایان دوره جذب، به طور کامل رعایت شده و تحقق یافته باشند تا متربی بتواند به خوبی و متناسب با انتظارات، مرحله تثبیت را پشت سر گذاشته و آمادگی ورود به مرحله رشد در وی ایجاد گردد.

در ادامه به شرح برنامه‌های حلقه‌ها و روش‌های عملی آن‌ها در مرحله تثبیت اشاره خواهد شد.

اساتید محترم لازم است مدت کلاس آموزشی دوره تثبیت را با سرفصل‌های ارائه شده تنظیم نموده و مطالب مهم و اساسی را تبیین و مطالعه مطالبی تیتروار که  نیاز به توضیح ندارند را به فراگیران واگذار نمایند.

1- تعریف تثبیت:

الف) تعریف لغوی:

در لغت به معنای ثابت گردانی[1] - پابرجا کردن[2]  آورده شده است.

ب) تعریف اصطلاحی

تثبیت دومین مرحله از مراحل تربیت است که در آن‌ موضوعات حداقلی معرفتی، تربیتی و بصیرتی برای فرد ملکه شده و فرد به باور نسبی خواهد رسید. در این مرحله متربیان، علاوه‌ بر حضوري‌ منظم‌ در برنامه‌ها، پيوسته‌ در نماز جماعت حضور خواهند داشت؛‌ متربیان را پس از گذراندن این مرحله می‌توان به‌ عنوان‌ يك‌ عضو ثابت‌ براي‌ پايگاه‌ در قالب حلقه‌های تربیتی برشمرد.

2- منظور از تثبیت:

منظور از تثبیت، باور قلبی و استمرار تقید به آموزه‌های دینی و معرفتی است که فرد به طور نسبی در این مرحله به آن دست خواهد یافت.

3- هدف تثبیت:

تقویت و استمرار آموزه‌های دوره جذب، ملکه شدن باورها و اعتقادات اعضا و آماده‌سازی افراد به منظور ورود به مرحله رشد

4- ضرورت و اهمیت تثبیت:

1. تحقق شاخص‌های ورود به مرحله رشد

2. آغاز مراحل تربیت نیروی انسانی به منظور کادرسازی

3. تثبیت باورهای معرفتی و بصیرتی در افراد و ایجاد زمینه‌های رشد آنها

5- برنامه‌های مرحله تثبیت:

در مرحله تثبیت برنامه‌های مختلفی اجرا خواهد شد که در مجموع به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند که لازم است ترتیب ذکر شده در آنها رعایت گردد:

الف) نیازسنجی تربیتی

تعیین حدود و استعدادهای رشد تربیتی افراد به منظور برنامه‌ریزی در جهت تربیت آنها ضروری بوده و با انجام استعداد سنجی، نقطه شروع تربیت فرد مشخص می‌گردد. همانطور که وقتی باغبان قصد دارد نهالی را پرورش دهد، لازم است ابتدا

شرایط و ویژگی‌های خاص آن نهال را بداند و بر اساس آن پرورش نهال را آغاز کند، در امر تربیت نیز لازم است حدود و توان افراد سنجیده شده و بر اساس توان و استعداد فرد، رشد تربیتی وی توسط سرگروه صورت پذیرد.

در انجام نیازسنجی باید نیازهای واقعی فرد شناسایی شده و تنها به نظرسنجی[3] اکتفا نشود. مثلا یک بیمار به غذایی علاقه دارد که برای وی ضرر دارد، اما پزشک دارویی برای وی تجویز می‌کند که به ذائقه فرد سازگاری ندارد. البته همیشه نتیجه نیازسنجی با نظرسنجی متفاوت نبوده و در مواردی نیز با هم مشترک خواهند بود.

توجه به نیازهای سنی و عمومی متربیان قبل از انجام نیازسنجی ضروری بوده و لازم است سرگروه به هر دو مسئله توجه داشته باشد. مثلا نیاز به بازی در کودکان، نیاز به مشورت گیری در نوجوانان، نیاز به ازدواج در جوانان، نیاز به احترام در میانسالان و ...

ویژگی‌های سن نوجوانی (12 تا 18 سالگی)

نیازهای سن نوجوانی

·        رشد استعدادها و کسب مهارت‌ها

·        نیاز به محبت، احترام و عدالت از سوی والدین و مربیان

·        ورزش و بازیهای فکری به منظور ورزیدگی رشد استعدادها

·        تفریحات سالم فردی و گروهی برای حفظ شادابی و کسب تجربه در زندگی

·        سوادآموزی و تعلیم و تربیت

·        فراگیری آداب اجتماعی

·        کنترل غریزه جنسی

·        نیاز به ارتباط و انس با خداوند و راز و نیاز با معبود یگانه

·        رشد فکری و اعتماد به نفس و اتکای به خود و خداوند

ویژگی‌های سن جوانی (18 تا 34 سالگی)

نیازهای سن جوانی

·        تغذیه پرکالری برای رشد بدنی

·        ورزش و بازی‌های فکری برای ورزیدگی و رشد استعدادها

·        تفریحات سالم فردی، گروهی برای حفظ شادابی و کسب تجربه در زندگی

·        پررورش حس تعاون، همیاری و مشارکت اجتماعی

·        یادگیری فنون و صنایع و انتخاب حرفه مطابق ذوق و استعداد فردی

·        آشنایی با احکام شرعی و حقوق و وظایف

·        دوست‌یابی، رفاقت، عشق‌ورزی و مؤانست

·        نیاز به ارتباط و انس با خداوند و راز و نیاز با معبود یگانه

·        اعتماد به نفس و اتکای به خود و خداوند

·        ارضای شرعی و منطقی غریزه جنسی (ازدواج)

·        پذیرش آگاهانه دین

·        انجام مناسک عملی و مراعات آداب اسلامی

به منظور انجام نیازسنجی لازم است سرگروه با برقراری ارتباط صمیمانه با افراد، طرز تفکر، اعتقادات، رفتار و کردار اشخاص را ارزیابی نماید.

برخی از روش‌های انجام نیازسنجی به شرح زیر می‌باشد:

·    صحبت کردن با فرد: شیوه سخن گفتن و سخنان فرد، معرف شخصیت اوست[6]. امام صادق(ع) می‌فرمایند: «الکلام اظهار ما فی قلب المرء من الصفا و الکدر و العلم و الجهل قال امیرالمومنین علی بن ابیطالب(ع): المرء مخبوء تحت لسانه؛ سخن، ظاهرکردن کدورت و صفا و علم و جهلی است که در باطن انسان است. امیرالمومنین علی بن ابیطالب(ع) می‌فرمایند: هر انسانی پشت زبانش پنهان است.[7]» در آیه 30 سوره مبارکه محمد می‌فرمایند: «و لو نشاء لأریناکهم فلعرَفْتَهم بسیماهم و لَتعرفنَّهم فی لحنِ القول و الله یعلم اعمالکم؛ و اگر بخواهيم قطعا آنان را به تو مى‏نمايانيم در نتيجه ايشان را به سيماى [حقيقى]شان مى‏شناسى و از آهنگ سخن به [حال] آنان پى خواهى برد و خداست كه كارهاى شما را مى‏داند»

·    آزمون و امتحان: «و لَنَبْلُوَنَّکُم حتی نَعْلَمَ الْمُجاهِدینَ مِنْکُم و الصَّابِرِینَ و نَبْلُوَا اَخبارَکُمْ؛ و البته شما را مى‏آزماييم تا مجاهدان و شكيبايان شما را باز شناسانيم و گزارشهاى [مربوط به] شما را رسيدگى كنيم[8]» باید توجه داشت که آزمون و امتحان در اختیار خداوند بوده و هر کسی مجوز امتحان کردن افراد را ندارد، لذا لازم است با مشورت با مربی مربوطه از نتایج امتحانات الهی استفاده کرده و بر اساس آن ، ظرفیت‌های افراد را سنجش نمود.

·    سنجش میزان اطاعت از خدا و پیامبر(ص): اطاعت‌پذیری فرد نسبت به خداوند و تقید به مسائل شرعی ملاک ارزیابی فرد بوده و به واسطه آن می‌توان نیازها و ظرفیت‌های فرد را شناسایی نمود[9]. اطاعت‌پذیری فرد در مسائل شرعی، حاکی از عمق اعتقاد به خدا و ائمه معصومین است.

·        سنجش میزان رعایت شئونات اخلاقی

ب) سطح بندی

به منظور بهبود کیفیت تربیتی و آموزشی حلقه‌ها لازم است پس از انجام نیازسنجی تربیتی، بر اساس نتایج حاصله، حلقه‌ها با سطح بندی افراد شکل گیرند.

ملاک‌های سطح‌بندی (تقسیم‌بندی) حلقه‌ها به شرح زیر می‌باشد:

1- جنسیت:

تفکیک جنسیت اعضای حلقه‌ها در سه بخش کلی باید رعایت گردد:

الف) تفکیک جنسیت اعضای حلقه‌ها

ب) تفکیک مکان تشکیل حلقه‌های برادران و خواهران و تأمین محیط مناسب هر یک به نحوی که در هنگام ترددها و زمان تشکیل حلقه، در معرض دید یکدیگر نبوده و محل عبور و مرور مشترک نداشته باشند.

ج) رعایت جنسیت سرگروه و اعضای حلقه به صورتی که حلقه خواهران توسط سرگروه خواهر و حلقه برادران توسط سرگروه برادر هدایت گردد.

شهید مطهری (رحمة‌الله علیه) در این خصوص می‌فرمایند: «نه پرده‏نشينى و نه اختلاط، بلكه حريم‏»[10] ایشان در ادامه می‌فرمایند: شركت زن در فعاليتهاى اجتماعى ملازم اين است كه در شرايطى كه فتنه‏انگيز است مثل ازدحامها اختلاط نباشد و حريم رعايت شود.

نکته: عدم رعایت تفکیک جنسیت موجب بروز آسیب‌ها و مشکلاتی در برنامه‌ها و اهداف حلقه خواهد شد.

2- سن

با توجه به نیازها و روحیات یکسان و نزدیک به هم و شرایط حاکم بر هر سن، سطح بندی حلقه‌ها بر اساس سن اعضا، موجب تسریع در تحقق نتایج مطلوب و تقویت میزان تأثیرگذاری سرگروه بر اعضای حلقه می‌شود.

تحقق دوستی و روابط صمیمی اسلامی بین اعضای حلقه در پیشبرد برنامه‌ها ضروری بوده و برقراری این روابط در سن‌های یکسان آسان‌تر خواهد بود.

3- تحصیلات:

تناسب و توان علمی و تحصیلی افراد، در سطح‌بندی حلقه، ترجیح داشته و افراد دارای تحصیلات مشابه و نزدیک به هم، شرایط روحی و روانی مشابهی خواهند داشت و با توجه به نزدیک بودن سطح معلومات این افراد، می‌توان نسبت به رشد تربیتی و عقلی آنها برنامه‌ریزی بهتری داشته و زمینه پیشرفت سریع‌تر و بهتری را در حلقه محقق نمود.

4- قشر سازمانی

از آنجایی که هر یک از اقشار بسیج دارای اقتضائات و شرایط خاص خود می‌باشند، حتی المقدور لازم است در سطح‌بندی حلقه‌ها تفکیک قشری لحاظ گردد.

5- فرهنگ ا جتماعی و منطقه محل سکونت

اختلاف در فرهنگ‌ها و آداب اجتماعی افراد، و نیز محل سکونت آنها گاها موجب کندی سیر تربیتی برنامه‌های حلقه خواهد داشت. فرهنگ‌های اجتماعی زمینه‌های ایجاد تفکرات و آداب و سنن خاص هستند.

بخش مهمی از برنامه‌های حلقه‌ها در خارج از جلسات تحقق می‌یابد. محل سکونت یا محل کار یا تحصیل و ... بهترین مکان تحقق این برنامه‌هاست. عدم حضور افراد در مناطق ذکر شده ، موجب می‌گردد، تا صمیمت مورد انتظار کمتر تحقق یافته و متربیان کمتر از احوال یکدیگر باخبر باشند.

ج) اجرای برنامه‌ها متناسب با نیازسنجی

پس از انجام نیازسنجی و سطح بندی افراد، حلقه‌های تربیتی شکل خواهند گرفت. اجرای برنامه‌های حلقه‌ها متناسب با نیاز متربیان موجب اقناع آنها در پذیرش مطالب، اثربخشی آنها و تقویت انگیزه در ادامه راه خواهد شد. برنامه‌ریزی مرحله تثبیت باید بر اساس نیازسنجی انجام شده، صورت پذیرد.

برخی از برنامه‌ها و نکات قابل توجه در دوره تثبیت در ادامه خواهد آمد. باید توجه داشت که انجام همه این برنامه‌ها لازم نبوده و تنها به منظور راهنمایی و ارائه راه‌کار پیشنهادی در اینجا ذکر شده‌اند و سرگروه می‌تواند متناسب با شرایط حلقه، این مطالب را بومی سازی کرده و عملی نماید.

جدول زیر می‌تواند ابزار خوبی برای سرگروه در انجام مشاوره فردی و ارزیابی مستمر متربیان، رصد و تلاش در جهت رفع مشکلات آنان باشد. باید توجه داشت که هر یک از متربیان در پایان دوره تثبیت، لازم است شرایط ذکر شده در ستون «خروجی مرحله تثبیت» را داشته باشند. سرگروه می‌تواند به منظور تحقق این اهداف، از روش‌های ذکر شده یا سایر روش‌ها، کمک بگیرد. استفاده از هر روش یا برنامه‌ای باید با مشورت مربی و تأیید او انجام پذیرد. از طرفی ارتباط مستمر سرگروه با مربی باید حفظ شده تا در صورت نیاز بتواند از راهنمایی‌های مربی استفاده نماید. انتخاب روش‌ها متناسب با شرایط و نیازهای افراد متفاوت بوده و لازم است سرگروه در صورت نیاز، برای هر یک از متربیان از روش متناسب با شرایط و مقتضیات فردی وی استفاده نماید.

د) ارزیابی

در طول انجام برنامه‌های دوره تثبیت و طی مراحل مختلف آن، ارزیابی مستمر افراد ضروری خواهد بود. پس از گذر از هر برنامه یا مقطع زمانی مورد نظر، لازم است هر یک از اعضای گروه در دو زمینه زیر ارزیابی شوند:

1. ارزیابی میزان پیشرفت فرد نسبت به گذشته، متناسب با برنامه‌ی انجام شده

2. ارزیابی میزان نزدیک شدن فرد به اهداف کلی خروجی مرحله تثبیت (ویژگی‌های متربیان در پایان مرحله تثبیت)

به عنوان مثال: سرگروه قصد دارد با برگزاری یک جلسه عملی احترام متقابل نسبت به افراد، توجه به احترام دیگران را در متربیان تقویت کند؛ پس از پایان جلسه لازم است میزان رشد فرد در موضوع مذکور نسبت به قبل از برگزاری جلسه را ارزیابی نماید. این به معنای ارزیابی نسبت به قبل است اما لازم است پس از پایان این جلسه، میزان رشد فرد و نزدیک شدن به اهداف کلی خروجی مرحله تثبیت نیز ارزیابی شود.

هدف از ارزیابی فرد نسبت به اهداف خروجی دوره تثبیت، آگاهی از پیشرفت وی و نزدیک شدن به شرایط متربیان در پایان دوره تثبیت است که با تحقق آن، متربی به مرحله رشد وارد خواهد شد. لذا می‌توان ارزیابی مذکور را پس از پایان چند برنامه ، انجام داده و میزان پیشرفت وی را به دست آورد.

6- مهارتهای ویژه سرگروه در مرحله تثبیت:

v    روش‌های جذاب سازی برنامه‌های حلقه‌ها:

در مرحله جذب جهت‌دهی برنامه‌ها به سمت جذب افراد به حلقه تعیین شده بود اما در مرحله تثبیت لازم است باورهای قلبی متربیان تثبیت شده و لذا توجه به برنامه‌های حلقه‌ها و اقناع متربیان از طریق این برنامه‌ها ضروری می‌باشد. جذاب سازی برنامه‌های حلقه‌، زمینه‌ساز استمرار فعالیت‌های متربیان و ارتباط آنها با مسجد و بسیج خواهد بود. و عدم توجه به این امر در دراز مدت موجب ریزش اعضا و بدبینی نسبت به حلقه‌های تربیتی و بسیج خواهد شد.

در جذاب سازی برنامه‌های حلقه‌ها توجه به نکات زیر راه‌گشا خواهد بود.

·         محتوای حلقه‌ها متناسب با نیاز افراد مطرح گردد.

بدین منظور لازم است سرگروه، پس از نیازسنجی، محتوای مورد نظر را از منابع در اختیار تأمین کرده و در جلسات حلقه‌ها از آنها استفاده نماید.

·         جذاب کردن جلسات حلقه:

لازم است جذاب‌سازی جلسات همه‌جانبه بوده و موارد زیر مورد توجه قرار گیرد:

الف) مکان: برگزاری جلسات حلقه در مکان‌های مناسب، تمیز، آرام و ... موجب تقویت رغبت افراد به حضور در جلسه خواهد شد. لذا لازم است بهترین مکان مسجد جهت تشکیل حلقه‌های تربیتی انتخاب گردد.

ب) زمان جلسات: لازم است زمان جلسات متناسب با شرایط تحصیلی و شغلی متربیان تنظیم گردد. همچنین لازم است زمان تعیین شده، متناسب با لحظات آرامش روحی و روانی افراد بوده و حتی المقدور جلسات در زمان‌های زنده برگزار گردد.

ج) مدت جلسه: مدت جلسه متناسب با روحیات و شرایط متربیان بین 1 ساعت تا 1 ساعت و نیم دقیقه تعیین گردد. کاهش این زمان، موجب کاهش میزان بهره‌وری و افزایش آن نیز موجب ایجاد خستگی و غیبت اعضا در جلسات خواهد شد.

د) تعداد جلسات: در آغاز مرحله تثبیت، تشکیل دو جلسه در هفته[19] مطلوب بوده اما با پیشرفت برنامه‌ها متناسب با شرایط افراد، تعداد جلسات افزایش خواهد یافت.

·         برگزاری برنامه‌های تفریحی، ورزشی:

برگزاری برنامه‌های تفریحی و ورزشی با توجه به شرایط و نیازهای اعضای حلقه، علاوه بر سلامت جسم و روح افراد و ایجاد شادابی و جذابیت در برنامه‌های حلقه، موجب بروز استعدادها و شناسایی ظرفیت‌ها و نیازهای افراد خواهد شد. سرگروه می‌تواند در این برنامه‌ها با سنجش اعضا، در جهت رفع نیازهای آنها برنامه‌ریزی نماید.

·         مسابقات:

برگزاری مسابقات با موضوعات مختلف قرآنی، علمی، درسی، ورزشی، کتابخوانی و ... به عنوان یکی از برنامه‌های جذاب مرحله تثبیت پیشنهاد می‌گردد.

برگزاری آزمون‌های علمی، درسی با اهداء جوایز نفیس، برگزاری مسابقات مختلف قرآنی، ورزشی و ... علاوه بر کشف استعداد افراد و ایجاد فضای رقابت صمیمانه بین اعضاء، موجب شناسایی سلایق و استعدادهای مختلف آنها می‌شود.

·         آموزش نظامی:

این برنامه مخصوصا برای سنین جوانان و نوجوانان بسیار جذاب است و با استفاده از ظرفیت‌های آن می‌توان علاوه بر آموزش افراد، زمینه‌های ارتباط اعضا با بسیج را فراهم نمود.

v    روش‌های ارتباط سرگروه با متربیان:

سرگروه به منظور ایجاد ارتباط با متربیان می‌تواند از روش‌های زیر استفاده نماید.

1. ارتباط در جلسات حلقه:

سرگروه می‌تواند با استفاده از شیوه بیان و شرکت دادن متربیان در بحث‌ها و موضوعات جلسه، و تأیید نظرات و تشویق آنان ارتباط دوستانه خود را با متربیان گسترش داده و مستحکم نماید.

2. مشاوره فردی:

سرگروه می‌تواند با انجام مشاوره فردی با یک یا چند نفر از اعضا و طرح مباحث و موضوعات مورد علاقه آنها، خارج از جلسات حلقه و تشویق و ترغیب آنها نسبت به تقویت استعداد و انگیزه، زمینه‌های صمیمیت بیشتر را فراهم نماید.

تأکید بر نقاط قوت و توانمندی‌های افراد در این روش تأثیرگذار خواهد بود. لازم است مسئول گروه به نقاط ضعف افراد توجه داشته باشد، اما در مشاوره به آنها اشاره نکرده و یا به صراحت بیان ننماید.

3. فرصت‌های موجود در اردوها و سایر فعالیت‌های جنبی حلقه:

در برگزاری اردوها، اجرای مراسمات، انجام فعالیت‌های خارج از حلقه، فرصت‌هایی برای ارتباط صمیمی بین سرگروه و متربی ایجاد می‌گردد که لازم است سرگروه به نحو احسن از این فرصتها استفاده نماید.

4. پی‌گیری مشکلات افراد به صورت اختصاصی:

لازم است سرگروه به صورت منظم و اقتضایی، وضعیت متربیان را رصد کرده و در صورت مشاهده هر گونه مشکل یا مانعی، با ارائه راهنمایی‌های مستقیم و غیرمستقیم، آنان را در جهت رفع مشکلات موجود یاری نماید. اهمیت دادن سرگروه به مسائل فردی اعضا بدون افراد و تفریط، می‌تواند زمینه‌های ایجاد ارتباط صمیمی اعضا با سرگروه‌ را فراهم نماید.

5. برگزاری جلسات حلقه‌ها در منازل:

جلسات حلقه می‌تواند در منزل یکی از متربیان یا سرگروه برگزار شده و همه اعضا در آن شرکت نمایند. این کار از طرفی موجب تقویت انگیزه متربیان در ارتباط با حلقه شده و از طرفی خانواده‌ها را در جریان برنامه‌ها و فعالیت‌های حلقه‌ قرار داده و موجب پشتیبانی بیشتر و تشویق فرزندان خود به شرکت در حلقه‌ها خواهد شد.

باید توجه داشت که این روش‌ در همه شرایط نمی‌تواند اجرا شود و یا مفید واقع گردد. سرگروه باید با مشورت مربی در صورت وجود شرایط لازم، به چنین برنامه‌ای اقدام نماید.

6. حضور در فعالیت‌های بسیج و مسجد

حضور در سایر فعالیت‌های بسیج و مسجد می‌تواند زمینه‌های بهبود ارتباطات را از طریق انجام فعالیت‌های مشترک و اجرای برخی از برنامه‌ها به صورت گروهی، ایجاد نماید.

v    روش های ارتباط سرگروه با خانواده‌ها:

الف) از طریق مکاتبات:

گزارشات مکتوب، اطلاع‌رسانی از برنامه‌ها و نامه‌های خصوصی که می‌توان به خانواده‌ها ارائه کرد تا والدین از وضعیت پایگاه و مسجد و همچنین فرزند خود به صورت مکاتبه‌ای آشنا شوند.

ب) صحبت حضوری:

حضور سرگروه در منزل یا محل کار والدین یا اعضای خانواده و برقراری ارتباط چهره به چهره با آنها. (با هماهنگی و صلاح‌دید مربی)

این نوع ارتباط یکی از مؤثرترین انواع ارتباط است. چرا که خانواده با دیدن سرگروه، ‌اولاً نسبت به برنامه‌ها و گزارشات اطلاعات زنده پیدا می‌کند؛ ثانیاً ایجاد اطمینان از دوستان و اطرافیان فرزندشان با دیدن فردی با خصوصیات سرگروه؛ ثالثاً: اصل دیدار، موجب ایجاد ارتباط و صمیمت با خانواده‌ها شده و در برخی از موارد نیز موجب جذب خانواده‌ها به بسیج خواهد شد.

ج) دعوت خانواده‌ها به پایگاه:

در صورتی که زمینه‌های دعوت خانواده‌ها به پایگاه مهیا باشد، سرگروه با هماهنگی‌های لازم با مسئولین مربوطه می‌تواند اقدام به دعوت خانواده‌ها به منظور حضور در پایگاه نموده و با تشکیل جلسات عمومی و خصوصی ارتباطات لازم را با والدین متربیان برقرار نماید.

7- عوامل مؤثر در مرحله تثبیت:

در مرحله تثبیت توجه به برخی از نکات، اساسی و مهم بوده و لازم است به منظور تحقق خروجی‌های مورد انتظار، سرگروه به آنها توجه ویژه داشته باشد. برخی از عوامل مؤثر در مرحله تثبیت عبارتند از:

1.     ویژگی‌های فردی و اخلاقی و معنوی سرگروه (سیر رشد تربیتی سرگروه)

2.     کیفیت برگزاری برنامه‌ها و روش‌های اجرایی آنها در طول دوران تثبیت

3.     دوستان و اطرافیان متربیان

4.     بهره‌برداری لازم از موقعیت‌های معنوی در دوران تثبیت مثل: ایام اعتکاف، زیارت بارگاه‌های معصومین، ایام حج یا عمره، دیدار با بزرگان اخلاق و ...

5.     همراهی خانواده‌ها و مراکز تحصیلی و شغلی متربیان

6.     ارتباط صمیمی سرگروه با متربیان

7.     ارتباط مستمر و مداوم سرگروه با مربی

8- ویژگی‌های متربیان در پایان مرحله تثبیت:

در پایان مرحله تثبیت انتظار می‌رود هر یک از متربیان به رشد نسبی در محورهای زیر رسیده باشند. انتظارات زیر از شروع مرحله تثبیت به صورت نسبی و با شیب ملایم نسبت به نقطه مورد نظر تحقق خواهند یافت.

الف) معرفتی

·        شناخت و آگاهی از فرائض دینی (تا جایی که بتواند اعمال خود را به طور صحیح و کامل انجام دهد)

·        شناخت تاریخ زندگانی چهارده معصوم (بر اساس سرفصل‌ها و محتوای ابلاغی)

·        شناخت اصول و مبانی دین

·        قرائت صحیح و روان همراه با رعایت قوائد تجویدی و آشنایی با مفاهیم اخلاقی قرآن

ب) تربیتی

·        ملکه شرکت مستمر در نماز جماعت

·        رعایت حدود الهی

·        انجام فعالیت‌های علمی شامل مطالعات و پژوهش، اختراعات و ...

·        احساس اعتماد به نفس و تحکیم اراده

·        احساس مسئولیت و وظیفه شناسی

·        رعایت صداقت در گفتار و کردار

·        امانت‌داری

·        رعایت حسن خلق در روابط اجتماعی و فردی

·        تقید به رعایت حیا، عفت و پاکدامنی

·        حفظ روحیه صرفه‌جویی و قناعت و میانه‌روی در هزینه زندگی

·        ثبات وضعیت تحصیلی مطلوب

ج) بصیرتی

·        استحکام زیرساخت‌های فکری

·        ولایت‌مداری

·        عمل در چارچوب

ج) مهارتی

·        توانایی انجام تحقیق و پژوهش

·        توان مدیریت و رهبری

·        توان نظامی و دفاعی

·        استمرار ارتباط متربیان با حلقه‌های تربیتی و برنامه‌های بسیج

·        پذیرش حاکمیت قانون و اجرای مقررات اجتماعی در روابط و مناسبات

والسلام

[1] . لغتنامه دهخدا

[2] . فرهنگ فارسی مُعین

[3] . در نظر سنجی از افراد در مورد خواسته‌هایشان سئوال می‌شود اما نیازسنجی پرسشی نبوده و لازم است سرگروه، با مشاهده مشکلات روحی و اخلاقی اعضا، و با راهنمایی مربی، نیازهای افراد را شناسایی نماید.

[4]. سرگروه باید دقت نماید که نوجوانان از ارزیابی هراس دارند و از طرفی انجام ارزیابی و سنجش افراد ضروری می‌باشد. لذا باید به صورت غیرمحسوس فرد را ارزیابی کرده و نیازسنجی نماید.

[5] . با توجه به این مطلب لازم است تذکرات به صورت غیرمستقم باشد.

[6] . تا مرد سخن نگفته باشد    عیب و هنرش نهفته باشد

[7] . مستدرک الوسائل، ج9 ص29

[8] سوره محمد/آیه 31

[9] . در اینجا منظور تقید به مسائل فقهی است.

[10] .مجموعه‏آثار استاد شهيد مطهرى،  ج‏24، ص 297

[11] . زمان برگزاری جلسات حلقه‌ها می‌تواند قبل از نماز و منتهی به نماز جماعت باشد و یا بعد از نماز و شروع با نماز جماعت باشد.

[12] . بدین منظور لازم است سرگروه با هیئت‌امناء، امام جماعت و سایر افراد تأثیرگذار مسجد هماهنگی‌های لازم را انجام دهد.

[13] . اولویت عملی به معنای حضور در نماز با وجود مشکلات می‌باشد.

[14] . از آنجایی که لازم است سرگروه، برای کلیه اعضا الگو باشد، اعضا می‌توانند با مشاهده اخلاق و رفتار سرگروه مشکلات خود را مرتفع سازند.

[15] . در تشویق‌های غیر مستقیم سرگروه‌ می‌تواند هیئت‌امناء امام جماعت مسجد و افراد مرتبط با پایگاه و بسیج را نسبت به تشویق اعضا توجیه نماید.

[16] . قرآن مجید: هل یستوی الدین یعلمون و الذین لایعلمون

[17] . پیشرفت علمی غیر از پیشرفت تحصیلی بوده و ممکن است تحصیلات فرد در مقطعی افزایش نیافته اما پیشرفت علمی حاصل شده باشد.

[18] . وضعیت تحصیلی مطلوب، متناسب با افراد مختلف، متفاوت خواهد بود.

[19] . در برخی از اقشار، توافقات خاصی نسبت به تعداد جلسات با معاونت تربیت و آموزش سازمان بسیج مستضعفین انجام شده که لازم است بر اساس آن عمل شود.